Beleggen

Alles over goud

Wellicht overweegt u de aanschaf van een gouden sieraad, wilt u investeren in goud of bent u gewoon benieuwd wat het zachte gele edelmetaal is dat ‘goud´ genoemd wordt? Wat uw beweegreden ook mogen zijn, we vertellen u graag meer over dit bijzondere materiaal.

Inhoudsopgave:

De oorsprong van goud

Wat is goud?

Goud is een zeldzaam en waardevol edelmetaal dat al duizenden jaren gewaardeerd wordt om zijn schoonheid, duurzaamheid en kneedbaarheid.

Goud is bestand tegen corrosie, behoudt zijn glans en is daardoor ideaal voor sieraden, maar ook een veilige belegging in de vorm van goudbaren en munten. De waarde van goud wordt bepaald door factoren als gewicht, zuiverheid (karaat), vakmanschap en eventuele historische of artistieke waarde.

Waar bevindt goud zich?

Goud is al aanwezig op aarde sinds het ontstaan van de planeet. Tijdens de explosie van een enorme supernova – minimaal acht keer de massa van onze zon – vond kernfusie plaats en hier ontstonden zware metalen, waaronder goud. Dit goud en allerlei andere materialen klonterde langzaam samen en de vormde zo onze planeet.

De grootste concentratie goud bevindt zich in de vloeibare aardkern. Op het aardoppervlak vinden goud daarom vaak op plekken waar vulkanische activiteit is geweest, maar ook vinden we in de grond en in rivierbeddingen.

De eigenschappen van goud

Fysieke eigenschappen

Goud is direct herkenbaar aan zijn schitterende, gele kleur. Het is een zacht en kneedbaar metaal, wat betekent dat het makkelijk te bewerken is tot bijvoorbeeld sieraden. Goud is een uitstekende geleider van warmte en elektriciteit, en heeft een hoge dichtheid – het voelt zwaar aan voor zijn grootte. Het smeltpunt van goud is relatief hoog, waardoor het bestand is tegen hoge temperaturen.

Chemische eigenschappen

Een belangrijke reden voor de populariteit van goud is zijn chemische stabiliteit. Als edelmetaal reageert goud nauwelijks met andere stoffen. Het oxideert niet, wat betekent dat het niet roest of verkleurt in de lucht. Goud is bestand tegen de meeste zuren, maar lost wel op in koningswater, een extreem corrosief mengsel van zuren. Door goud te legeren met andere metalen, zoals zilver of koper, kunnen de eigenschappen worden aangepast, bijvoorbeeld om het harder te maken voor specifieke toepassingen.

Overige eigenschappen

Naast de fysieke en chemische eigenschappen zijn er nog andere aspecten die goud bijzonder maken. Goud is een relatief zeldzaam element in de aardkorst, wat bijdraagt aan zijn waarde. Het is ook extreem duurzaam en bestand tegen slijtage, waardoor gouden objecten generaties lang mee kunnen gaan. Deze combinatie van eigenschappen maakt goud tot een uniek en waardevol materiaal met een breed scala aan toepassingen.

Het karaatgehalte

Het goudpercentage wordt uitgedrukt in karaat. Het woord ‘karaat’ komt van het Oudgriekse woord ‘keration’, wat ‘vrucht van Johannesbroodboom’ betekent. De zaden van deze peulvrucht zijn wonderbaarlijk gelijk in gewicht en werden daarom gebruikt als gewicht voor weegschalen.

Puur goud is 24 karaats: 99,99% zuiver. 22 karaats betekent dat 22 van de 24 delen goud zijn en dus 91,6% zuiver. We kennen de volgende karaatgehalten:

24 karaats = 99,99% zuiver goud (keurmerk 999)
23 karaats = 98,30% zuiver goud (keurmerk 983)
22 karaats = 91,60% zuiver goud (keurmerk 916)
20 karaats = 83,30% zuiver goud (keurmerk 833)
18 karaats = 75,00% zuiver goud (keurmerk 750)
16 karaats = 66,66% zuiver goud (keurmerk 666)
14 karaats = 58,50% zuiver goud (keurmerk 585)

Lagere karaatsgehalten – 8 of 9 karaats – worden in Nederland niet gezien als goud omdat het goudpercentage te laag is. Sieraden met dit karaatgehalte worden in Nederland daarom niet voorzien van een keurmerk.

Goudlegeringen

Goudlegeringen ontstaan door puur goud te mengen met andere metalen, wat verschillende voordelen biedt: het maakt het goud sterker en beter bestand tegen slijtage, het geeft de mogelijkheid om de kleur aan te passen (denk aan witgoud, roségoud), het verlaagt het smeltpunt voor eenvoudiger verwerking en het maakt het eindproduct goedkoper door toevoeging van minder kostbare metalen.

Veelvoorkomende goudlegeringen:

Geelgoud: dit is de meest traditionele goudkleur en wordt meestal verkregen door goud te mengen met zilver en koper. De verhouding tussen deze metalen bepaalt de exacte tint van het geelgoud;
Witgoud: witgoud wordt gemaakt door goud te legeren met witte metalen zoals palladium, nikkel of zilver. Vaak wordt witgoud ook gerhodineerd om een extra witte en glanzende laag te creëren;
Roségoud: roségoud krijgt zijn kleur door de toevoeging van koper. De intensiteit van de roze kleur hangt af van de hoeveelheid koper in de legering;
Roodgoud: roodgoud bevat een hoger percentage koper dan roségoud, waardoor het een diepere, rode kleur krijgt.

Keurmerk

In Nederland is het verplicht dat elk gouden voorwerp dat verhandeld wordt, voorzien is van een geldig keurteken. Dit keurmerk, een klein stempeltje in het goud, garandeert de echtheid en het goudgehalte van het sieraad. Deze wettelijke verplichting wordt gecontroleerd door de Edelmetaal Waarborg Nederland (EWN). Keurtekens worden al meer dan zes eeuwen in gouden, platina en zilveren voorwerpen aangebracht. Het is een van de oudste vormen van consumentenbescherming. In de Waarborgwet 1986 is de bescherming van de consument zelfs wettelijk vastgelegd.

Het keurmerk geeft aan hoeveel puur goud het sieraad bevat, uitgedrukt in karaat. Op grond van de Waarborgwet kennen we in Nederland vier geaccepteerde goudlegeringen, namelijk: 14 karaat, 18 karaat, 20 karaat en 22 karaat. 24 karaats goud is zuiver en dus geen legering. Alle karaatgehalten onder 14 karaat worden niet gezien als goud en mogen niet als zodanig benoemd worden.

Door te letten op het keurmerk, weet u zeker dat u echt goud koopt met het juiste goudgehalte.

De goudkoers

De actuele goudprijs per troy ounce

Hieronder ziet u de actuele goudprijs per troy ounce. De koers van de goudprijs wordt bepaald door vraag en aanbod, net als bij aandelen op de beurs.

De historische goudprijs

De goudprijs heeft een lange en turbulente geschiedenis, die nauw verweven is met economische en politieke ontwikkelingen. Eeuwenlang was goud een belangrijk ruilmiddel en de basis van monetaire systemen. De waarde van valuta was vaak direct gekoppeld aan goud, zoals tijdens de gouden standaard.

In 1971 verbrak president Nixon de koppeling tussen de dollar en goud, wat leidde tot een vrije zwevende goudprijs. Sindsdien wordt de goudprijs bepaald door vraag en aanbod op de wereldmarkt, beïnvloed door factoren als inflatie, economische groei, geopolitieke onzekerheid en de vraag naar sieraden en beleggingen. Ondanks periodes van sterke prijsschommelingen heeft goud zijn waarde door de eeuwen heen behouden en wordt het nog steeds beschouwd als een veilige haven in tijden van crisis.

Lees meer over de ontwikkeling van de goudkoers

Goud winnen

Een intensief en moeizaam proces

Goud werd vroeger verkregen door goud bevattend zand te wassen met water (pannen) of door het met kwik te extraheren uit goud bevattend gesteente. Deze methoden wordt al sinds 1500 v. Christus gebruikt.

Toch wordt er jaarlijks zo’n 2.500.000 kilo goud gebruikt, waarvan slechts 25% hergebruik is en dus 75% nieuw gewonnen goud. Het antwoord is daarom ‘ja’ en ‘nee’: relatief gezien komt goud weinig voor en is het een zeldzaam materiaal, maar er worden nog steeds enorme hoeveelheden uit de grond gehaald dus van echt schaarste is voorlopig nog geen sprake.

Tegenwoordig wordt het meeste goud gewonnen door het te mijnen; een intensief en moeizaam proces. Belangrijke wingebieden liggen in Zuid-Afrika, Rusland, Canada en de Verenigde Staten van Amerika. In deze gebieden is de concentratie goud hoog genoeg om het mijnen lonend te maken. De grenswaarde is circa 4 gram goud per ton aarde of gesteente.

Na het delven en wassen van de aarde/gesteente wordt het opgelost in kwik. Het goud lost op in het kwik en vervolgens wordt het kwik gedestilleerd. Wat overblijft is ruw goud met een 90% zuiverheidsgehalte. Door het keer op keer te smelten en uiteindelijk gebruik te maken van elektrolyse – ook wel bekend als de Wohlwill-methode – wordt zuiver goud verkregen (met een zuiverheidsgehalte van meer dan 99,95 % ).

Goud schaarste

Hoe schaars is goud?

Is goud schaars? Een eenvoudige vraag met een complex antwoord. Verwacht wordt dat 4-7% van onze aardkorst uit goud bestaat. Het lastige is echter dat goud tot wel 16 kilometer diep zit. De concentratie is hierdoor relatief klein en dat maakt het mijnen een intensief en kostbaar proces.

Goud als symbool

Au is het symbool voor goud en is afgeleid van het Latijnse woord aurum, wat ‘glanzen’ betekent. Het woord ‘goud’ is afgeleid van het Germaanse ‘ghel’, wat ‘geel’ betekent.

Goud is het oudst bekende edelmetaal en wordt al sinds 4000 v. Christus voor sieraden en als ruilmiddel gebruikt.

De Inca’s in Zuid-Amerika hadden een ware passie voor goud. Zij zagen goud als ‘tranen van de zon’ en hadden de gewoonte hun overledenen met een gouden masker en bedenkt met goudpoeder te begraven. Hun land werd bekend als ‘El Dorado’ ofwel ‘het Gouden Land’. De geweldige aantrekkingskracht van goud wordt ook beschreven in verschillende mythes, denk aan Koning Midas, die alles wat hij aanraakte in goud veranderde en Jason en de Argonauten, die op queeste waren om het Gulden Vlies te vinden.

Goud heeft een onmiskenbare aantrekkingskracht en mede door de onvergankelijkheid ervan, wordt het sinds de tweede eeuw van onze jaartelling verwerkt tot trouwringen. Het symboliseert de onvergankelijke (liefdes)band tussen twee mensen. In 1554 heeft de Engelse koningin Mary Tudor ervoor gezorgd dat de gladde gouden trouwring in de mode kwam, door deze voor haarzelf te kiezen.

De vierde vinger van rechts aan de linkerhand werd gedoopt tot ‘ringvinger’, omdat men dacht dat hier vandaan een ader direct naar het hart liep. De beste plek om het symbool van de liefde te dragen.

Sieraden

Een fraaie uitstraling

Om een metaal voor sieraden te gebruiken, moet het onvergankelijk, hard en toch goed te bewerken zijn. Daarnaast moet het natuurlijk ook een fraaie uitstraling hebben. Goud, al dan niet gelegeerd met koper en/of zilver omwille van de hardheid, bleek hiervoor uitermate geschikt.

Goud vergaat en oxideert namelijk niet, daarnaast kan het oneindig gesmolten en bewerkt worden, zonder dat het de kwaliteit van het materiaal verminderd. Door deze eigenschappen is het al eeuwen populair voor sieraden. De oudste bekende gouden sieraden stammen uit 4560 – 4450 v. Christus. De sieraden werden gevonden in de Bulgaarse stad Varna.

Rond de zevende eeuw voor Christus werden door de Etrusken – een volk uit het Middellandse Zeegebied – sieraden vervaardigd met een dermate hoge kwaliteit en artistiek niveau, dat het niet zo misstaan in hedendaagse juweliershuizen.

In de achttiende eeuw nam de welvaart toe en daarmee steeg de vraag naar gouden sieraden en juwelen. Dit zorgde voor een ontwikkeling in de mechanische verwerking van goud. Door de mechanische verwerking kon worden voorzien in de toenemende vraag, zonder dat prijs door het dak schoot. Tot op de dag van vandaag zorgen technologische ontwikkelingen voor ondersteuning van het ambachtelijk vakmanschap, waardoor meesters in het vak steeds mooiere en hoogwaardigere sieraden kunnen maken.

Graan, papier, zilver en zout

Als betaalmiddel

Goud is door de eeuwen niet alleen gebruikt voor sieraden en juwelen, maar heeft ook gediend als ruil- en betaalmiddel. Waarom?

Goud kan niet vergaan/bederven
Er is een grote behoefte aan goud
De hoeveelheid beschikbaar goud is eindig
Hoge waarde per gewichtseenheid
Het is zuiver en daardoor eenvoudig in waarde te vergelijken

Er zijn andere materialen die ook aan deze eigenschappen voldoen. Zo vindt het woord ‘salaris’ zijn oorsprong bij de Romeinen en betekent ‘zoutrantsoen’. Romeinse soldaten werden namelijk uitbetaald in zout en zout voldeed in die periode ook aan de bovenstaande eigenschappen. Ook schelpen, metalen munten, zilver, graan en papier zijn gebruikt als betaalmiddel. Toch is goud het langste populair, en in gebruik, gebleven. Tegenwoordig wordt goud nauwelijks meer gebruikt als betaalmiddel, maar des te meer als investering en belegging.